Legionella bestrijding

 
Legionella; Feiten, Fabels en Fantasie.

 

Over legionella zijn al boeken volgeschreven. Hydrotense Europe heeft haar ervaringen op een rijtje gezet en geeft u hier praktische informatie. Simpel, praktisch zonder overbodige wetenschappelijke verhandelingen.

 

De bacterie.

 

 De legionella bacterie komt altijd voor in ons drinkwater, in het oppervlaktewater en in de grond. Er zijn meerdere soorten en slechts enkele zijn gevaarlijk voor de mens. Vooral de soort legionella pneumophila (vrij vertaald de legionella bacterie die zich lekker voelt in onze longen) is gevaarlijk.

De bacterie is een verdraaid slim “beestje”. Hij verstopt zich in de biofilm (de slijmerige laag aan de binnenkant van waterleidingbuizen en slangen) waardoor hij door chemische middelen zoals chloor nauwelijks bereikbaar is. Verder “lift” de bacterie mee in kleine organismen die altijd in ons drinkwater aanwezig zijn (amoeben) en kan zich zo “veilig” verplaatsen. De bacterie is een thermisch resistente bacterie die temperaturen tot 60 graden Celsius overleeft. Denk er om, douchewater is meestal niet warmer dan 40 graden. Ook is de bacterie verdraaid taai en moet langere tijd aan een hoge temperatuur worden blootgesteld alvorens hij de geest geeft.

De bacterie verdubbelt zich in ongeveer twee uur onder gunstige omstandigheden (voedsel en een lekkere temperatuur van 20 tot 50 graden Celsius).

Als er dus 100 beestjes in een liter water zitten kunnen dat er in 48 uur 1,7 miljard worden.

Aangenomen wordt dat de bacterie niet tegen maagzuur bestand is en dus geen schade kan aanrichten als hij in de maag terecht komt. De bacterie is heel klein en dus kunnen er heel veel in een klein beetje water zitten, een minuscuul druppeltje bijvoorbeeld.

Om de veteranenziekte te veroorzaken moeten de bacteriën ingeademd worden zodat ze in de longen terecht komen. In veel gevallen zullen de trilhaartjes in de luchtwegen de bacterie als ongewenste bezoeker naar buiten werken maar alleen als het er niet teveel zijn en als die trilhaartjes goed werken. Dat is ook de reden waarom men aanneemt dat stevige rokers meer gevaar lopen. De trilhaartjes in de luchtwegen functioneren niet meer optimaal door de sigarettenrook.

Overal waar water verneveld wordt bestaat de kans op besmetting. Bijvoorbeeld bij douches, het afspuiten van boten, een mooie fontein, een hogedrukspuit, lekker spetteren met water of het bespuiten van landerijen met oppervlakte water.

 

UV reiniging: dé Natuurlijke weg

 

UV stralen in het elektromagnetisch spectrum van het zonlicht desinfecteert water. UV-C licht heeft een sterk kiemdodend en daarmee ontsmettend effect. Door het stralen van UV-C licht op een vervuilde oppervlakte of in stromend water worden levende micro-organismen waaronder bacteriën gedood en daarmee onschadelijk. Het voordeel is dat deze techniek makkelijk is toe te passen en ook de, normaal zeer moeilijk aan te pakken, ziekteverwekkers als cryptosporidim en giardia afdood. UV-C stralen door-dringen geen stoffen, ook geen normaal vensterglas, waardoor het in gebruik veilig is.

Bent u benieuwd naar onze UV-c oplossingen?

Hier vindt u ons producten gamma.

 

 

De veteranenziekte (legionellose)

 

Als de bacteriën worden ingeademd zullen deze zich behaaglijk nestelen in de longen en daar hun kans afwachten. Het lichaam zal reageren op deze ongewenste indringers met droog hoesten, hoge koorts en andere aan griep verwante verschijnselen en al snel met verschijnselen van een ernstige longontsteking.

In deze periode is het nog goed mogelijk om de bacterie met de juiste middelen te bestrijden, mits de goede diagnose wordt gesteld.

Veel anti-bacteriële middelen, die in eerste instantie worden toegediend bij een longontsteking, bestrijden de legionella bacterie niet. Het is dan ook zaak de behandelend arts te wijzen op de mogelijkheid dat een legionella besmetting aanwezig kan zijn. Een simpele urine antigeen test kan al snel het vermoeden van een legionella besmetting bevestigen.

Het wordt aangenomen dat, als de behandeling te lang uitblijft, de bacterie zich verspreidt door het lichaam en allerlei andere organen kan aantasten waaronder de lever en de hersenen. Bewezen of niet, snel ingrijpen met de juiste diagnose is van levensbelang.

 

Hoe vaak komt de ziekte voor en hoeveel slachtoffers vallen er.

 

Hierover is een voortdurend verschil van mening. Het is echter niet onaannemelijk dat er mensen overlijden als gevolg van een “simpele” longontsteking waarbij legionella de oorzaak was maar dit niet tijdig geconstateerd is. Deze slachtoffers worden niet toegevoegd aan het door de overheid gehanteerde lijstje van legionellaslachtoffers. Ook bij ouderen die overlijden aan de gevolgen van een longontsteking wordt niet verder gezocht of legionella misschien de veroorzaker is. Daarom is het verschil tussen de officiële statistieken en de “vermoedens” aanzienlijk. Gaat de overheid uit van ongeveer 100 per jaar, de Stichting Veteranenziekte heeft het vermoeden dat het aantal slachtoffers mogelijk 10 tot 20 maal zo hoog ligt.

 

Gevolgen op langere termijn.

 

Nog steeds is niet goed onderzocht of er gevolgen op langere termijn zijn bij mensen die ogenschijnlijk hersteld zijn. 70% van de mensen die in Bovenkarspel besmet zijn geraakt ondervinden nog dagelijks negatieve verschijnselen zoals spierpijn en spierzwakte, geheugenproblemen, coördinatie problemen en chronische vermoeidheid.

 

De overheid en wetgeving.

 

De overheid onderscheidt drie categorieën.

1.De waterleiding bedrijven

2.De ondernemer die water gebruikt of aanbiedt aan derden (hotels, campings, jachthavens, zorgcentra)

3.De consument
 

 

De waterleidingbedrijven

 

De waterleidingbedrijven doen er alles aan om er voor te zorgen dat schadelijke bacteriën niet meer in ons drinkwater voorkomen. De overheid heeft bepaald dat ons drinkwater niet meer schadelijke bacteriën mag bevatten dan ongeveer 100 beestjes per liter. En als het water de “fabriek” verlaat voldoet het daar ook aan. In de meeste gevallen voldoet het nog aan deze norm als het ons eigen waterleidingstelsel bereikt. Let wel; de bacterie zit dus wel in het water maar de hoeveelheid is beneden de norm die de overheid stelt.

De waterleidingbedrijven worden door de overheid streng gecontroleerd en hebben hun eigen strenge voorschriften.

 

De ondernemer.

 

Vooral de aanbieders van water aan derden (hotels jachthavens, campings, recreatieparken, etc) worden gerekend tot de hoog risico categorie. De overheid verplicht deze groep adequate maatregelen te nemen en dit vast te leggen in een beheersplan.

 Er dient op gewezen te worden dat het hebben van een beheersplan niemand ontslaat van de aansprakelijkheid als er toch iets misgaat. Die aansprakelijkheid gaat ver. Men kan strafrechtelijk aansprakelijk gesteld worden en privaatrechtelijk. Schadeclaims zijn mogelijk en hebben reeds tot grote en dure rechtszaken geleid. Daarbij zijn de media er als de kippen bij en is een goede naam snel verloren.

Merkwaardig genoeg onderscheidt de overheid nog een categorie die niet de verplichting heeft om maatregelen te nemen maar die vallen onder de zogenaamde “zorgplicht”. Deze categorie is echter wel degelijk ook aansprakelijk voor eventuele gevolgen. Dit zijn onder meer alle bedrijven (arbo wetgeving) waar water als grondstof of procesmiddel wordt gebruikt of voor hygienische doeleinden ter beschikking wordt gesteld. Ook eigenaren van koelinstallaties (koeltorens) vallen onder deze zorgplicht.

 

Waar zit het gevaar.

 

De paar beestjes die onze waterleiding binnensluipen met het aangevoerde water kunnen zich heel snel tot een gevaarlijke hoeveelheid vermeerderen als;

1.Ze blijven leven

2.De omstandigheden om te vermeerderen gunstig zijn.

 

We kijken eerst naar die gunstige omstandigheden.

 

Om te vermeerderen hebben de beestjes het volgende nodig: Voedsel (dat is er altijd genoeg), Temperatuur en Tijd.

Tijd:

Als we de waterleiding zeer frequent gebruiken (meerdere keren per dag) zullen de beestjes nauwelijks de tijd krijgen zich te vermeerderen tot gevaarlijke hoeveelheden. Echter, dode leidingen, niet gebruikte aftakkingen (buitenwaterkraan) en bijvoorbeeld tuinslangen die lekker lang in het zonnetje liggen zijn een ware kweekbak voor allerhande bacteriën. Maar denkt u ook aan de watertank in caravan, camper of jacht of die energiebesparende zonnecollector. Elke plaats waar het water langer stilstaat niet ververst wordt en een prettig temperatuurtje bereikt is gevaarlijk. Ruim gesteld zijn binnenwaterleidingen altijd een mogelijke bron indien ze niet frequent worden gebruikt.

Temperatuur:

De bacterie vermeerdert zich altijd. Bij lagere temperaturen gaat dit uiterst langzaam. Bij een temperatuur boven de 20 graden Celsius gaat het echter explosief. Het zal duidelijk zijn dat leidingen binnenshuis vaker deze temperatuur bereiken dan leidingen diep in de grond. En heeft u al eens gekeken of de waterleiding niet dicht naast de verwarming is gelegd of zelfs tussen de buizen van de vloerverwarming loopt?

De overheid heeft in het begin aangeraden de boiler of ander verwarmingsapparaat af te stellen op een temperatuur boven de 60 graden Celsius. Inderdaad dit doodt de bacterie. Echter, als we gaan douchen mengen we dit warme water met koud water waar wel actieve bacteriën inzitten. Door het mengen neemt het water juist een prima vermeerderings temperatuurtje aan.

 

Is er reden tot paniek?

 

Nee, er is echter wel reden tot voorzichtigheid. Simpele maatregelen als frequent de waterleiding doorspoelen en na vakanties eerst langer doorspoelen alvorens te douchen vermindert het gevaar aanzienlijk. Vergeet ook niet om, voordat u de tuin spuit of de wagen wast, de slang grondig te spoelen en het water in de grond weg te laten lopen.

 

Zijn er andere meer betrouwbare en blijvende beschermingsmethoden?

 

De markt is overspoelt door magische “machines” waarvan geclaimd wordt dat ze afdoende maatregelen vormen tegen legionella. Meestal worden de nadelen of de hoge kosten er niet bij vermeld. De overheid (VROM) geeft in een aantal rapporten een tweetal goede mogelijkheden aan, waarbij uitgegaan wordt dat systemen die niets aan het water toevoegen (geen chloor of koper zilver / ionen) of er iets aan onttrekken de voorkeur verdienen. Tevens stelt men dat systemen die de bacterien daadwerkelijk doden de voorkeur verdienen boven systemen die slechts de bacterie opvangen zoals in diverse filtersystemen het geval is.

Filtersystemen

De bacteriën blijven achter in de filters maar blijven actief waardoor het gevaar bestaat dat als het filter doorslaat de gehele waterleiding direct en geheel ernstig besmet raakt. Ook de zogenaamde legionella-vrije douchekoppen zijn niets anders dan douchekoppen met een filter. Ze zijn ronduit gevaarlijk als ze niet zeer regelmatig worden vervangen.

Er zijn filtersystemen die regelmatig (automatisch) worden teruggespoeld waarbij de opgevangen bacterien worden weggespoeld in het riool. Een goede oplossing, met als kanttekening dat elk filter een forse drukval veroorzaakt (het water gaat maar moeilijk door die kleine gaatjes) zodat een extra pomp en drukvat noodzakelijk zijn. De filters dienen regelmatig te worden vervangen en zijn relatief kostbaar.

Thermisch desinfecteren

Thermisch desinfecteren ofwel de leidingen regelmatig doorspoelen met water van boven de 60 graden Celsius heeft volgens VROM de voorkeur direct gevolgd door ontsmetting met Ultra violet licht.Thermisch desinfecteren is zeker een afdoende methode, de bacterie wordt gedood en er wordt niets toegevoegd aan het water.

Er zijn echter enige nadelen aan deze manier van desinfecteren. Allereerst kost het veel energie om de waterleiding zeer regelmatig door te spoelen met heet water. In de tweede plaats moet er een voorziening getroffen worden die ook de koudwaterleiding aansluit op een boiler of iets dergelijks want hoe krijg je anders heet water in de koudwaterleidingen. Ten derde zijn lange leidingen vooral in bedrijven, campings en jachthavens moeilijk op temperatuur te houden. Het water koelt sterk af in de koude leidingen en er is dus veel heet water nodig om de gehele leiding op 60 graden te brengen. Daarbij moet de leiding ook enige tijd op die temperatuur gehouden worden omdat anders de taaie rakker overleeft.

Een goede uitvinding is de waterleiding inwendig te voorzien van een thermische strip die het water in de leiding van begin tot eind verwarmt. Deze methode heeft de laatste tijd veel aandacht gekregen en is in theorie een goede methode. Echter aangezien er steeds nieuwe beestjes met het aangevoerde water mee blijven komen en deze zich heel snel ontwikkelen moet de procedure met grote regelmaat herhaald (dagelijks?) worden. Daarbij is het voorzien van een bestaande waterleiding(stelsel) van deze inwendige strips een kostbare aangelegenheid. Deze kosten echter moeten gezien worden in het licht van de te behalen (aanzienlijke) besparing in werkuren die ontstaan als gevolg van het geheel automatisch werken van dit systeem.

Desinfecteren met Ultra Violet licht.

Onze voorouders wisten het al; leg je beddegoed op “den deel” in het zonlicht en ziektekiemen worden gedood. Ultra violet licht is dat gedeelte van het zonlicht dat bacteriën grondig vernietigd. Door het binnenkomende water eerst door een ultra violet reactor te laten stromen, waar al het water wordt blootgesteld aan hoog intensiteit (zon) licht, worden ALLE bacteriën als het ware verbrand en er kan dus geen besmetting meer optreden.

Maar wat nu met de bacteriën die reeds in de leidingen aanwezig zijn. Het UV systeem is zinloos als niet eerst de waterleidingen grondig worden gedesinfecteerd waarbij allereerst de biofilm verwijdert moet worden en daarna een ontsmettingmiddel moet worden gebruikt om ook de laatste bacterie om zeep te helpen. En, om te zorgen voor blijvende veiligheid, moet jaarlijks opnieuw worden gedesinfecteerd.

Als de waterleiding geheel is gedesinfecteerd voorkomt het UV systeem dat er nieuwe actieve bacterien in het leidingstelsel komen waardoor het stelsel lange tijd betrouwbaar vrij is van bacterien (overigens van alle bacterien, ook hepatitis en darmbacterien of e-coli bacterien).

De bacterie lift echter ook mee met amoeben die in het algemeen te groot zijn om direct door het UV licht te worden vernietigd. Hierdoor kunnen ze wel het UV-systeem passeren en de waterleiding besmetten. Om dat te voorkomen moeten UV-systemen altijd worden voorafgegaan door een simpel filter met een doorlaatgrootte die kleiner is dan de kleinste amoebe (1 – 5 micrometer). De bacterien kunnen wel door dit filter maar worden door het UV-licht gedood. De amoeben worden tegengehouden en sterven af. Deze simpele filters leveren geen drukval op waardoor extra pompen niet nodig zijn.

 

Resumerend:

 

Meerdere schadelijke bacterien, waaronder legionella pneumophila en coliform bacterien, (e-coli) zijn altijd in ons drinkwater aanwezig. Ze vormen geen gevaar als ze zich niet kunnen vermenigvuldigen. Het grondig spoelen van leidingen en slangen, ook met heet water, geeft slechts een kortstondige bescherming en dient vaak herhaald te worden. Filteren van bacterien werkt, echter levert gevaar op omdat de bacterien aanwezig blijven in het filter en alsnog het leidingstelsel kunnen besmetten.

Slechts een combinatie van desinfecteren, voortdurend afdoden van bacterien (UV) en filteren op amoeben geeft volledige zekerheid. UV-systemen samen met voorfiltering en grondige desinfectie is de enige methode die langdurig (1 jaar) ongecontroleerd betrouwbaar werkt, het minste onderhoud vergt, het minste energie verbruikt, geen water verspilt, geen extra pompen of drukvaten nodig heeft en dus het meest kosteneffectief is.

 

Veel gehoorde fabels en fantasieën:

 

UV licht doodt alle bacterien behalve legionella.

Regelrechte fabel. Alle bacterien, sporen virussen en algen worden door UV licht gedood. Sterker nog, de legionella bacterie heeft maar heel weinig lichtenergie nodig om vernietigd te worden. De lampen in de UV reactor geven een lichtintensiteit af die ruim 20 maal hoger ligt dan de energie nodig om een legionella bacterie te vernietigen.

Regelmatig de kraan openzetten geeft voldoende bescherming:

Het kernwoord is hier “regelmatig”. De bacterie zit in de leiding (biofilm) en er ontstaat gevaar als het beestje de tijd krijgt zich te ontwikkelen. Zoals reeds gezegd in 48 uur kan de bacterie uitgroeien tot een kolonie van meerdere miljarden per liter. Theoretisch moet je dus dagelijks de leidingen zover doorspoelen dat de gehele inhoud van het leidingstelsel is ververst. Dit gaat op voor zover er geen dode leidingen in het systeem zitten die niet door te spoelen zijn.

Een nieuw leidingstelsel aangelegd volgens de normen, gesteld in NEN 1006 is veilig.

Eveneens een fabel. De leidingen zijn dan wel glad van binnen en zo kort mogelijk zonder hoeken en gaten waar de bacterie zich eenvoudig kan nestelen maar dat neemt niet weg dat er bacterien in het water zitten en deze zich wel degelijk kunnen vermeerderen. Na verloop van slechts korte tijd zal zich in een nieuw leidingstelsel ook biofilm vormen waarin de bacterien zich behaaglijk kunnen nestelen.

Een gespecialiseerd bedrijf de leidingen laten doorspoelen is voldoende.

Ja, wel voor even. We zien vaak dat als er een besmetting geconstateerd is men direct besluit de leidingen door te spoelen. Als dit goed en grondig gebeurt met gebruikmaking van een middel om de biofilm op te lossen en een goed werkend ontsmettingsmiddel zijn in ieder geval de aanwezige bacterien vernietigd. Maar we weten dat de bacterien met het nieuwe water weer worden aangevuld en het proces weer van voren af aan begint. Reinigen en ontsmetten kan slechts langere tijd effectief zijn als er ook een “poortwachter” wordt geplaatst die verder binnendringen van bacterien voorkomt door ze te vernietigen.

UV licht doodt de “beestjes” maar die dienen dan weer als voedsel voor de overige bacterien.

Geinig bedacht maar volstrekt niet waar. UV licht doodt alle bacterien, virussen, sporen en algen die via de UV reactor in ons leidingstelsel proberen binnen te dringen. Dus ook de “kannibaaltjes”.

Niemand loopt echt gevaar behalve oudjes, rokers en mensen met een longziekte.

Natuurlijk is het zo dat bij lichamelijk zwakkeren de gevolgen van een besmetting harder kunnen aankomen. Dit is echter geen wet van Meden en Perzen. De besmetting en de gevolgen op langere termijn zijn gevaarlijk voor iedereen. Er zijn meerdere gevallen bekend van relatief jonge mensen die nog steeds gebukt gaan onder de gevolgen van een besmetting. Ze hebben echter wel meer kans te overleven.

 

Indien u meer wilt weten over de mogelijkheden om legionella (en alle andere schadelijke organismen) in water adequaat te bestrijden, schroom dan niet contact met ons op te nemen. We staan u graag (vrijblijvend) te woord.

 

 

 

Hydrotense Europe, water disinfection technology.

Gasthuisstraat 14, 5061 PB Oisterwijk

Postbus 232, 5061 AE Oisterwijk

T. +31 13 5213 268

 

http://www.hydrotense.eu